سیامک مقتدری*
برای پیش بینی آینده صنعت خودروسازی کشور، دو سناریو «ادامه و تداوم روند تحریم‌ها» و «رفع تحریم‌ها و تعامل با تمامی کشورهای جهان» وجود دارد.
اولین کاری که وزارت صمت باید انجام دهد، تدوین یک استراتژی مدون برای صنعت خودروسازی کشور است که تمامی مجموعه‌های ذی‌نفع بتوانند و بدانند آینده این صنعت چگونه رقم خواهد خورد. در سال‌های پیشین دولت و وزارت صمت استراتژی‌ها و برنامه‌هایی برای اصلاح ساختار و وضعیت صنعت خودروسازی کشور ارائه کردند که متاسفانه با توجه به تغییر مدیریت‌ها و دولت‌ها این برنامه‌ها پیگیری نشد و به ثمر نرسید. برای تدوین یک استراتژی خوب در اولین گام باید شناخت جامعی از وضعیت موجود داشته باشیم تا مشخص شود که چالش‌های پیش رو، نقاط قوت و نقاط ضعف چیست و چگونه می‌توان در مسیر توسعه گام برداشت.
واقعیت این است که در صنعت خودرو بدون در نظر گرفتن وضعیت عمومی و سیاسی کشور نمی‌توان یک استراتژی و هدف‌گذاری درست تعیین کرد. به نظر می‌رسد که در حال حاضر دو احتمال پیش روی صنعت خودروسازی کشور وجود دارد؛ اول ادامه تحریم و محدودیت‌هایی است که در اثر تحریم‌های جهانی وجود دارد و مورد دیگر امکان رفع تحریم‌ها و گشایش مراودات اقتصادی با شرکت‌ها و کارخانجات خودروسازی بین‌المللی.
همانطور که اشاره شد، برای پیش بینی آینده وضعیت صنعت خودروسازی کشور دو سناریوی «ادامه و تداوم روند تحریم‌ها» و «رفع تحریم‌ها و تعامل با تمامی کشورهای جهان» وجود دارد که در سناریوی اول با توجه به بازار و شرایط اقتصادی موجود کشور باید یک خودروی اقتصادی و به صرفه تولید کرد. باید بدانیم برای تولید یک خودروی اقتصادی و مناسب در ابتدا باید انتخاب خوبی داشته باشیم و با استفاده از فرآیند مهندسی معکوس و ظرفیت و پیشینه قابل اتکاء قطعه سازان به نتیجه مطلوب برسیم. در سناریوی ادامه تحریم این امکان وجود دارد که بتوان با شرکت‌های خودروسازی چینی که محصولات قابل قبول و باکیفیت تولید می کنند، همکاری کرد اما باید به این امر توجه داشت که شرکت های چینی قابل رقابت و مقایسه با هیچ یک از شرکت‌های خودروسازی اصلی در دنیا نیستند.
در سناریوی دوم که به رفع تحریم‌ها و گشایش روابط اقتصادی کشور مربوط می شود، می‌توانیم با یکی یا چند کارخانه خودروسازی که در سطح جهانی مطرح، فعال و دارای یک زنجیره تامین جهانی هستند ارتباط برقرار کنیم و از آنها بخواهیم که در کشور سرمایه‌گذاری کرده و خط تولید خود را راه اندازی کنند؛ همان گونه که بعد از امضای برجام، رنو فرانسه به ایران آمد. با توجه به پتانسیل بالا و مناسبی که شرکت های قطعه سازی ایرانی دارند، چه در بحث تولید خودرو و چه در بخش مشارکت قطعه‌سازان با خودروسازان کشورهای دیگر، می‌توان کیفیت تولید و صادرات را ارتقاء بخشید.
*عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور
مدیر سابق نظارت بر بورس‌های سازمان بورس با اعتقاد بر عدم موفقیت روش قبلی شورای رقابت اعلام کرد: شرکت‌های تولیدی سرمایه مردم هستند و براساس سرمایه مردم شکل گرفته‌اند، بنابراین نمی‌شود با سرکوب قیمت خودرو، توقع تعادل بازار و رشد کیفیت خودرو را از تولیدکنندگان داشت.
نخستین مدیرعامل فرابورس ایران گفت: اهداف اصلی عرضه خودرو در بورس، «شفافیت و کشف عادلانه و واقعی قیمت»، «سود همزمان مصرف کننده و خودروساز»، «ایجاد بازار رقابتی» و «تولید خودروهای با کیفیت‌تر» است که با تداوم عرضه، بخش عمده این موارد که می‌تواند صنعت خودرو را متحول کند، محقق خواهد شد.
یک فعال صنعتی گفت: فرمایشات مدبرانه رهبر معظم انقلاب به‌ویژه تاکیدات معظم‌له بر فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز به‌منظور جلوگیری از مهاجرت نخبگان، تامین اشتغال مناسب برای جوانان و جبران عقب‌ماندگی‌ها به‌ویژه در حوزه فناوری، باید سرلوحه مسوولان و بخش خصوصی باشد.
ادامه و استمرار عرضه خودروها در بورس کالا در حالی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته که نظرات متعددی در خصوص نحوه عرضه خودروهای داخلی وجود دارد دبیر انجمن قطعه‌سازان ضمن گلایه از این موضوع، عنوان کرد: برای فروش ساده یک کالا که در همه دنیا بر اساس عرضه و تقاضا انجام می‌شود، چندین راه و شیوه عجیب و غریب طراحی کرده‌اند، اما در اجرای همین شیوه‌ها هم تردید وجود دارد و هر روز با یک تصمیم جدید مواجه هستیم.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام‌کرد: عرضه کمتر از ۵۰ هزار خودرو در بورس کالا، بیش از ۱۳ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان از جیب واسطه‌ها و دلالان خارج کرد و به چرخه تولید و مردم بازگشت.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازی خودروی کشور گفت: پس از چند ماه عرضه خودرو در بورس که قطعه سازان و خودروسازان به امید آن، تولیداتشان را افزایش داده بودند، به‌یکباره شاهد دخالت نهادهایی مثل شورای رقابت هستیم که مردم و تولیدکنندگان را بلاتکلیف گذاشتند.
عرضه خودرو در بورس‌کالا این روزها با بازگشت شورای رقابت دچار چالش شده و ادامه این شیوه موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. هرچند خودروسازان با توجه به بهبود اوضاع نقدینگی‌شان به واسطه عرضه محصولاتشان در بورس کالا، ادامه این شیوه را می‌پسندند، اما قطعه‌سازان می‌گویند چندان نفعی از «خودروی بورسی» به آنها نرسیده است. در گفت‌وگویی که با بابک کریم‌خان مدیرعامل شرکت قطعه‌سازی پیک افروز غرب و سید‌حسین بحرینیان مدیرعامل شرکت قطعه‌سازی تکلان طوس (هر دو از اعضای انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی) انجام داده‌ایم، به موضوع نفع قطعه‌سازان از عرضه خودرو در بورس‌کالا و همچنین مسائلی مانند زیان‌دهی خودروسازان و چالش نقدینگی قطعه‌سازها پرداخته‌ایم.
کارشناس بازار سرمایه با طرح این پرسش که مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا باید به صراحت اعلام کنند که راهکار و روش فروش منصفانه و عادلانه خودرو از نظر آنها چیست؟ گفت: همه باید از اقدام دولت سیزدهم یعنی عرضه کالاها از جمله خودرو در بستر شفاف بورس کالا حمایت کنند.
تعدادی از فعالان بازار سرمایه در نامه‌ای به آیت‌الله رییسی، با اشاره به تصمیم شورای رقابت برای لغو عرضه خودرو در بورس کالا و افت ۱۰۰هزار میلیارد تومانی ارزش بورس، خواستار حمایت عملی رئیس جمهوری شدند.
عضو هیات رییسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: روش عرضه خودرو در بورس کالا به دلیل حذف قیمتگذاری دستوری مورد تایید است و امیدواریم میدان برای عرضه همه خودروهای کشور در بورس کالا فراهم شود تا علاوه بر رونق عرضه خودرو در بورس، شاهد رشد شفافیت و خرید آسان مردم از بورس باشیم.
مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: موتورسیکلت‌سازان کشور در ۱۰ ماهه امسال نزدیک به ۳۸۰ هزار دستگاه موتورسیکلت تولید کردند که در مقایسه با مدت مشابه پارسال (۱۹۸ هزار دستگاه) رشد بیش از ۸۸ درصدی نشان می‌دهد.
با گذشت بیش از ۱۰ ماه از سال جاری و با وجودی که تولید خودرو در این مدت از مرز یک میلیون دستگاه گذشته و خودروسازان به دنبال کسب رکورد جدیدی تا پایان سال هستند، اما قطعه سازان می‌گویند هنوز آن‌طور که باید قراردادهای فیمابین آنها و خودروسازان مطابق با نرخ تورم و دیگر شاخص‌ها اصلاح نشده است.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور معتقد است: پتانسیل چهار تا پنج میلیارد دلاری بازار لوازم یدکی خودرو در روسیه برای صنعتگران ایرانی وجود دارد.
مدیرعامل سایپا گفت: این گروه خودروسازی صادرات محصولات پی ۹۰ و شاهین به روسیه را در دستور کار دارد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: امروز برگشت ارز حاصل از صادرات، یکی از مهم‌ترین دغدغه های صادرکنندگان غیرنفتی و غیر فلزی است که رفع این مشکلات با گزینه‌هایی همچون واردات شمش طلا برای صادرکنندگان محصولات غیرخام و نیمه خام در دولت در دستور کار است.
سفیر ایران در روسیه گفت: نگاه روسیه به ایران هیچگاه مانند امروز مثبت نبوده است و ایران را به عنوان کشوری قدرتمند می‌شناسند، بنابراین نیاز است شرکت ها با صبر و حوصله برای پیشبرد امور اقتصادی و تجاری با این کشور اقدام کنند.
روزنامه «ایران» با انتشار گزارشی از کاهش قیمت خودرو در پی افزایش عرضه‌ها در بورس کالا، نوشت: با این حال، برخی تلاش ها برای رشد قیمت خودرو و کارشکنی در خصوص افزایش عرضه خودرو در بورس کالا، شدت گرفته است.
رییس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازی کشور گفت: قطعه‌سازان به دلیل عدم اصلاح و تعدیل قرارداهایشان با خودروسازان تحت فشارند و با محدودیت‌هایی در تولید مواجه شده‌اند.
رییس هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور گفت: قطعه‌سازان برای تولید موتور جدید EFP گروه صنعتی ایران‌خودرو که موتوری ۱۰۰ درصد داخلی است، آمادگی کامل دارند.
مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه عرضه خودرو در بورس باعث حذف رانت‌ها شده و می‌تواند مشکلات صنعت خودروسازی را حل کند، گفت: ایجاد شفافیت و حذف رانت از بازار خودرو به کمک سازوکار بورس، رویدادی مهم برای اقتصاد است و دولت برای ایجاد شفافیت و حذف رانت، از عرضه خودرو در بورس حمایت می‌کند.
وزارت اقتصاد اعلام کرد عرضه خودرو در بورس کالا مزایای بسیاری به همراه داشت که ایجاد شفافیت، حذف رانت ۱۱ هزار میلیارد تومانی ناشی از قیمتگذاری دستوری یکی از مهم‌ترین آنها بود؛ با این حال دولت به دنبال تصمیمات مقطعی درباره توسعه صنعت خودرو نیست و به راهبرد بلندمدت در این مورد قائل است.
افزایش عرضه خودرو در بورس موجب شد تا قیمت نهایی معاملات در بورس نیز کاهش یابد.
