نمایشگاه اتومبیلیتی ۲۰۲۲ مسکو فرصتی برای خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی شد تا با حضوری منسجم و پرقدرت، بخشی از توان این صنعت راهبردی کشورمان را برای تامین نیازهای خودروسازی روسیه به نمایش بگذارند. فرصت بی‌بدیلی که در صورت بی‌توجهی به برخی نکات می‌تواند به راحتی از دست برود و ما را از درآمدهای ارزی و فرصت تکمیل صنایع آسیب دیده از کشورمان در تحریم‌ها محروم کند.
با توجه به وضع تحریم‌ها علیه روسیه از سوی غربی‌ها در پی مناقشه این کشور با اوکراین، صنعت خودروسازی این کشور چیزی حدود دو سوم توان خود را از دست داد و تیراژ تولید خودرو در آن به‌شدت افت کرد. همچنین با توجه به حضور برندهای بزرگ خودرویی جهان در بازار بزرگ روسیه که پس از تحریم‌های یاد شده یک به یک این کشور را ترک کرده و یا در حال ترک آن هستند، بازار خودروی روسیه در حال تجربه یک دوره افول و رکود است، به‌طوری که اکنون نیاز بالایی به خودرو، قطعات و لوازم یدکی خودرو و خدمات افترمارکت در این کشور وجود دارد.
مسکو پایتخت روسیه با برگزاری نمایشگاه اتومبیلیتی ۲۰۲۲ از ۳۱ مرداد تا سوم شهریورماه ۱۴۰۱ (برابر با ۲۲ تا ۲۵ اوت ۲۰۲۲) میزبان خودروسازان، قطعه سازان و صنعتگرانی از کشورهای روسیه، ایران، ترکیه، چین و برخی دیگر از کشورها بود.
آنچه در این نمایشگاه مشاهده شد، اشتیاق بیش از حد و استقبال فراتر از انتظار از صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی ایران بود. جمهوری اسلامی ایران با ۹۰۰ متر مربع غرفه سازی و در اختیار داشتن یک‌هزار و ۷۰۰ مترمربع سالن به صورت متمرکز و حضور پاویون ایران در این سالن با همراهی ایران‌خودرو و سایپا و قطعه‌سازان بزرگی همچون کروز، آذین خودرو و …، پس از روسیه بیشترین متراژ نمایشگاه را در اختیار داشت.
اهداف حضور شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه
توسعه صادرات خودرو و قطعات از ایران، نخستین هدف از این حضور پرشور بود. در زمینه قطعات خودرویی، آنچه روس‌ها پیش از برپایی نمایشگاه طی فهرستی از ایرانی‌ها خواسته بودند، همه از سوی شرکت‌های حاضر در نمایشگاه قابلیت تامین داشت.
واردات قطعات مورد نیاز از روسیه، هدف دوم بود. لازم به ذکر است خودرویی نظیر ال۹۰ پیش از این در هر دو کشور تولید می‌شد که اکنون با توقف مواجه است و شرکت‌های دو طرف می‌توانند با بررسی همه جوانب کار، این خودرو و سایر خودروهایی که روی همین پلتفرم تولید می‌شده را به مدار تولید بازگردانند.
تبادل فناوری و دانش فنی و در نهایت تولید مشترک خودرو و قطعه در خاک روسیه و خاک ایران، دو هدف اصلی دیگر حضور در این نمایشگاه بود. تحریم شدن کشور روسیه از یک سو و تداوم تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان، ائتلاف دوجانبه نانوشته‌ای را ایجاد کرده بود که هم امید را به صنعتگران روسی بازگرداند و هم فرصتی استثنایی برای قطعه سازان و خودروسازان ایرانی شد.
در چند روز برپایی این نمایشگاه، ۷۰۰ میلیون یورو تفاهم‌نامه بین شرکت‌های قطعه ساز و خودروساز ایرانی و روسی منعقد شد که می‌تواند به مرحله اجرا برسد و این تازه نقطه شروع همکاری‌هاست.
حضور مقام‌های بلندپایه دو کشور و در راس همه آنها، آقای فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان و آقای کریم‌اف، معاون نخست وزیر روسیه حاکی از اهمیت این نمایشگاه بود. همراهی و همکاری سفیر محترم ایران در روسیه از ابتدا تا انتهای برگزاری نمایشگاه کمک و دلگرمی شایان توجهی به فعالان صنعتی محسوب می‌شود. همچنین کمر همت بستن سازمان توسعه تجارت و شخص آقای پیمان پاک معاون وزیر صمت و حضور سایر افراد از جمله رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، معاون امور حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیرعاملان دو خودروسازی بزرگ کشور در این نمایشگاه برون‌مرزی بی بدیل بود.
در کوران برگزاری این نمایشگاه، نشست هایی بین معاونان وزیر صمت با همتایان روسی و همچنین فعالان خودرویی و قطعه سازی ایرانی و روسیه برگزار شد. صحبت‌ها و توافقاتی که با «ازبر بانک» روسیه به‌ویژه در زمینه تامین سرمایه‌گذاری‌های لازم در خاک روسیه و تامین مالی پروژه‌های مشترکی که شکل خواهد گرفت، نکته مهم دیگر این رویداد و جزو دستاوردهای کشورمان بود.
در مقابل، تولید قطعه و تحویل به خودروسازان روسی و تولید خودرو (چه با برند و پلتفرم مشترک و چه توسط ایرانی ها در روسیه) فرصت‌های بالقوه‌ای است که برای این همسایه شمالی فراهم شده است.
با این وجود، حضور دو رقیب جدی یعنی ترکیه و روسیه و صنعتگران دو کشور، در این نمایشگاه خودنمایی می‌کرد.
لزوم تشکیل تیمی از کارشناسان برای پیگیری همکاری بین شرکت‌های ایرانی و روسی
با وجود همه مزایای و فرصت‌های یاد شده، اما به اعتقاد کارشناسان، باید تیمی از کارشناسان خبره برای پیگیری مصوبات و تصمیمات همکاری بین شرکت‌های ایرانی و روسی تشکیل شود، در غیر این صورت تصمیمات، مصوبه‌ها و تفاهم‌نامه‌های منعقده پیگیری نشود، هیچ چیز عاید کشورمان نخواهد شد.
این تیم باید متشکل از کارشناسانی خبره از خودروسازان، انجمن قطعه‌سازان، وزارت صمت، اتاق بازرگانی، سازمان توسعه تجارت و معاونت حمل و نقل وزارت صمت و در تعامل با وزارت امور خارجه و سفارت ایران در روسیه تشکیل شود.
برپایه آمارها، روسیه یک بازار بزرگ با حجم سالیانه ۲۷۰ میلیارد یورو است که ۵۸ درصد معاملاتش با اروپا انجام می‌شود و با توجه به تحریم این کشور حتی اگر بتوانیم ۱۰ درصد این بازار را در اختیار بگیریم به معنای تجارت ۲۷ میلیارد یورویی است که پتانسیل بالایی محسوب می‌شود.
اکنون فضای همکاری بسیار خوبی بین دو کشور وجود دارد که باید با استفاده از این فضا در جهت روابط برد- برد، از فرصت‌سوزی جلوگیری کنیم.
کارشناسان خواستار تشکیل نمایشگاه دائمی برای شرکت‌های ایرانی در روسیه و استفاده از سیستم‌های تبلیغی و ترویجی این کشور در جهت بازاریابی برای محصولات و تولیدات ایرانی، همچنین ارائه مشوق‌هایی برای تجار و صنعتگران از جمله لغو ویزا برای حضور راحت‌تر در این کشور هستند تا برنامه‌های توسعه صادرات در روسیه با قدرت و قوت بیشتری دنباله‌گیری شود.
نمایشگاه اتومبیلیتی ۲۰۲۲ مسکو با حضور معاون نخست وزیر روسیه، سفیر ایران در روسیه و وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان افتتاح شد که در محل نمایشگاه‌های بین المللی مسکو (Expo Center) با حضور حدود ۶۰۰ شرکت از ۱۸ کشور از جمله چین و ترکیه و در ۳۰ هزار متر مربع فضای نمایشگاهی برگزار شد.
این بزرگترین حضور نمایشگاهی ایران در سطح بین‌المللی بود، به‌طوری که جمهوری اسلامی ایران در پاویونی با یک‌هزار و ۷۰۰ متر مربع سالن اختصاصی و ۹۰۰ متر غرفه، بزرگترین کشور حاضر در این نمایشگاه بود که چنین حضوری در تاریخ نمایشگاه های برون‌مرزی کشورمان بی‌نظیر است و شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز ایرانی آخرین دستاوردها و محصولات خود را در معرض دید قرار دادند.
بیش از ۵۰ شرکت ایرانی در قالب ۱۵۰ نفر غرفه‌دار و هیات همراه در این نمایشگاه حضور داشتند. نمایشگاهی که نقطه شروعی در مراودات خودرویی دو کشور محسوب می‌شود و گرچه پیش از ایران، چینی‌ها و ترک‌ها در این بازار بزرگ حضور یافتند، اما باید با استفاده از این فرصت تاریخی، درس‌گرفتن از فرصت‌سوزی‌های گذشته، همچنین ارائه مشوق‌ها و حمایت‌های لازم به تجار و صنعتگران، مراقب بود تا بازار را به رقبای ترکیه‌ای و چینی واگذار نکنیم.
نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت: قیمت گذاری دستوری در اقتصاد باعث شکل‌گیری رانت‌های متعدد و عدم تخصیص بهینه منابع می‌شود که برخلاف برخی ادعاها در نهایت به زیان مصرف‌کننده نهایی تمام خواهد شد.
برنامه تأمین برق صنایع در ایام اوج بار شبکه بر اساس اطلاعیه مشترک بین وزارتخانه‌های نیرو و صمت در خصوص تأمین برق صنایع در تابستان ۱۴۰۲ اعلام شد که بر اساس آن برق مورد نیاز بیش از ۹۰ درصد واحدهای صنعتی و تولیدی کشور، بدون هیچ محدودیتی تأمین خواهد شد.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: برآورد این انجمن و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، واردات سالیانه دست کم ۲ میلیارد دلار لوازم یدکی و قطعات خودرویی قاچاق به کشور است.
رییس کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی با اشاره به ابلاغ قطع نوبتی برق صنایع در تابستان کنونی گفت: نباید بخش صنعت نخستین قربانی محدودیت منابع برق در کشور با قطع نوبتی برق شود و قطعی برق باید بین مصارف خانگی مردم و صنعت تقسیم شود.
رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران گفت: سایه سنگین نظام دستوری در اقتصاد ایران طی سال های گذشته پیامدهای ناگواری همچون کاهش اشتغال، به خطر افتادن حیات صنایع، فرار سرمایه و سود بردن عده‌ای رانت‌باز را به همراه داشته است که امیدواریم دولت سیزدهم تلاشش را برای اصلاح این موضوع به کار گیرد.
سرپرست معاونت دفتر واردات گمرک ایران خواستار آن شد تا اصلاحیه قانون قاچاق که قانونی سختگیرانه است، جدی گرفته شود و تولیدکنندگان و قطعه سازان، همه مفاد آن را بخوانند و رعایت کنند.
مدیرکل دفتر تعرفه گمرک گفت: گمرک در تلاش است تا با ارائه تسهیلات ویژه که برای واحدهای تولیدی در نظر گرفته شده، در چرخه تامین کالا و اجزا و قطعات برای واحدها نقش سازنده و مثبت داشته باشد.
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو با بیان این که تدابیر اتخاذ شده از سوی وزارت صمت و بانک مرکزی سبب تسهیل تامین ارز در شبکه تامین و ایران خودرو شده، تصریح کرد: در حال حاضر تولید روال عادی داشته و چالشی در زمینه تامین و تغذیه خطوط تولید وجود ندارد.
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با اعلام اینکه از ابتدای سال جاری تا ۷ خردادماه، این مجموعه ۸۶ هزار و ۶۱۸ دستگاه خودرو تولید کرده است، گفت: از آنجا که توافقات خوبی میان وزارت صمت و بانک مرکزی در خصوص تامین ارز خودروسازان و قطعه سازان صورت گرفته، تولید خودرو سیر افزایشی پیدا کرده است.
سرپرست وزارت صمت گفت: با همکاری مؤثر بانک مرکزی، تأمین ارز صنایع به‌ویژه صنایع خودرو بدون هیچ وقفه‌ای ادامه دارد، ضمن اینکه واردات خودرو با رفع موانع عملیاتی شده و ترخیص این خودروها تسریع شده است.
معاون صنایع حمل و نقل وزیر صنعت، معدن و تجارت از تامین ارز صنایع خودرو و قطعه سازی در سال جاری خبر داد.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور، با اشاره به اعمال محدودیت‌های برق صنایع در آینده نزدیک از برنامه ریزی قطعه سازان برای خرید ژنراتور به منظور تولید و تامین برق خبر داد.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق کشور ضمن تأکید بر اهتمام صنعت برق بر افزایش انرژی برق تحویلی به صنایع در سال رشد تولید، گفت: وزارت نیرو و وزارت صمت برای تأمین برق پایدار صنایع در سال رشد تولید به توافق رسیدند.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به رئیس سازمان توسعه تجارت نسبت به توقف قریب‌الوقوع خطوط تولید خودروسازان هشدار داد و خواستار لغو محدودیت سیستمی تخصیص ارز برای صنعت خودرو شد.
عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان همگن، حضور در نمایشگاه اتومبیلیتی ۲۰۲۳ مسکو را فرصتی برای ارائه توانمندی قطعه سازان و خودروسازان ایرانی برشمرد و گفت: کاهش مشکلات صادراتی و تطابق با استانداردهای روسیه، مسیر شرکت‌های ایرانی را برای حضور پر رنگ در بازار این همسایه شمالی هموار خواهد کرد.
رئیس کمیته ساخت داخل و دانش بنیان انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: هزینه های انجام شده در پروژه های تحقیق و توسعه شرکت‌های قطعه‌سازی، در قالب اعتبار مالیاتی اعطا می شود و معادل آن از مالیات بر عملکرد مربوط به سال انجام هزینه مذکور یا سال های بعد کسر می شود.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودرو از عدم تخصیص و تامین ارز و قطعی‌های برق به عنوان دو چالش اساسی فراروی صنعت قطعه‌سازی در شرایط کنونی نام برد که تولید و تیراژ قطعات را با مشکل مواجه خواهد کرد.
«ابراهیم دوست‌زاده» عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور می‌گوید: به‌رغم ریزش بازار، حاشیه سود بالای خودروهای داخلی محفوظ است. زیرا بازار هوشمندانه عمل می‌کند و می‌داند بنا بر ارزش واقعی خودروها، ۷۰ درصد از گپ قیمت بین کارخانه و بازار درست است
درحالیکه خودروساز متعهد شده که مطالبات قطعه سازان را ۱۲۰ روزه پرداخت کند، اما برخی از قطعه سازان پس از گذشت ۱۰ ماه هم موفق به دریافت مطالبات خود از خودروساز و علی الخصوص شرکت ساپکو نشده اند.
مدیر عامل بورس کالای ایران گفت: صنعت برق و صنعت خودرو به واسطه قیمت گذاری دستوری در حال نابودی و کاهش سرمایه‌گذاری هستند گفت: راه اشتباه رفته و تجربه شده قیمت گذاری دستوری کمکی به اقتصاد نخواهد کرد و آب در هاون کوبیدن است.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور گفت: اکنون مطالبات قطعه سازان و زنجیره تامین از خودروسازان نسبت به سال گذشته افزایش یافته و این مساله سبب می‌شود تا به‌ویژه قطعه‌سازان کوچک امکان تداوم فعالیت‌هایشان کاهش یابد و رو به تعطیلی و تعدیل نیرو بروند.
مدیرکل صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت که با اجرای طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی جهت‌دهی معاملات خودرو میسر شده و امکان نقل وانتقال خودرو به مصرف‌کننده واقعی فراهم می‌شود.
