صنعت خودروسازی در کشور ما تحت حمایت دولت است و همانند گیاهی گلخانهای فعالیت خود را طی چند دهه اخیر ادامه داده است و این سیاستگذاری موافقان و مخالفان خاص خود را دارد؛ برخی خواستار توقف زود هنگام این حمایتها و برخی خواستار ادامه همین روند هستند. اما باید به این نکته اشاره کرد که توقف یکباره حمایتها و یا ادامه مسیر با همین شرایط، راهکار مناسبی برای برون رفت از بحرانهای فعلی نیست بلکه تدوین برنامه میان مدت برای کاهش و نهایتا حذف حمایتها و دخالتهای غیرضروری دولت در یک برنامه پنج ساله میتواند راهگشا باشد.
در اکثر کشورهای توسعه یافته دنیا، ارتباط مفید و موثر خودروسازان و تامین کنندگان با دانشکدههای صنعت خودرو و آشنایی با دانش روز و همچنین استفاده از تکنولوژی صنایع بالادستی برای پیشبرد اهداف صنعت خودروسازی وجود دارد که این امر تا به حال در کشور ما به خوبی محقق نشده است.
اگرچه دولت انرژی زیادی برای ساماندهی صنعت خودرو صرف و برنامههای مدون و جامعی در این خصوص تدوین و تبیین کرده است ولی باید قبل از اجرای موارد فوق زیرساختهای لازم برای انجام این امور مهیا شود. یکی از ضروریترین مواردی که باید در اولویت قرار گیرد، مساله عدم دخالت مستقیم دولت در امور اجرایی صنعت خودرو و سپردن فرمان این صنعت به بخش خصوص است. دراین زمینه دولت باید نقش پدرانه ایفا کند و اجازه رسیدن این صنعت به مرحله بلوغ و شکوفایی را به مدیران و مجریان آن واگذار کند. موضوع دیگری که در این زمینه باید توسط دولتمردان مورد توجه واقع شود، ایجاد بازار رقابتی به معنای واقعی در این صنعت است به طوری که شرایط برای ورود خودروسازان جدید و همچنین رشد و بلوغ خودروسازان کوچک در کنار خودروسازان بزرگ، توسط دولت فراهم شود.
مسائلی از جمله تدوین نقشه راه صنعت خودرو و اینکه خودروسازان با توجه به اشتغال سالیانه برنامهریزی شده توسط دولت، چه تعداد خودرو و با چه رده کیفی تولید کنند میتواند از جمله مواردی مهمی باشد که با نظارت کافی بر آن توجه داشت و همچنین در راستای حفظ حقوق مصرف کنندگان، موضوع کاهش پلکانی عوارض گمرکی خودروهای وارداتی در یک برنامه میان مدت پنج ساله مدنظر قرار گیرد.
در عین حال باید خودروسازان و قطعه سازان نیز به وظایف خود در این زمینه به خوبی عمل کنند. افزایش عمق خودکفایی به صورت مستمر و سالیانه تا رسیدن به نقطه مطلوب به صورت جدی توسط خودروسازان، مجموعه سازان و قطعه سازان خرد اجرایی شود؛ در این خصوص موضوع افزایش کیفیت خودروهای تولیدی به واسطه نظارت کیفی بیشتر بر زنجیره تامین نیز از جمله موارد مهمی است که باید توسط خودروسازان و تامین کنندگان به آن پرداخته شود. تشکیل انجمنهای مشترک نزد خودروسازان به منظور تعیین پلتفرمهای مشترک در راستای کاهش هزینههای تحقیق و توسعه میتواند از دیگر راهکارهای مهم و موثر برای پیشرفت صنعت خودروسازی کشور تلقی شود.
یادداشت از: ابراهیم دوست زاده، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور