تعدادی از فعالان بازار سرمایه در نامهای به آیتالله رییسی، با اشاره به تصمیم شورای رقابت برای لغو عرضه خودرو در بورس کالا و افت ۱۰۰هزار میلیارد تومانی ارزش بورس، خواستار حمایت عملی رئیس جمهوری شدند.
به گزارش روابط عمومی انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازی خودروی کشور، ۱۱۸ فعال بازار سرمایه با اشاره به نامه بدون هماهنگی و غیرمحرمانه دوم بهمنماه شورای رقابت مبنی بر لغو عرضه خودرو در بورس کالا و همچنین خبر پنجم بهمن رئیس سازمان بورس از اثر تصمیم خلق الساعه شورای رقابت بر افت ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی ارزش بازار سرمایه و ضرر سهامداران، در نامهای خواستار حمایت عملی آیتالله «سید ابراهیم رئیسی» رییسجمهوری شدند.
در این نامه اعلام شده است:
«هدف از نگارش این نامه، حمایت همهجانبه از مسیر شفاف و ضد رانت عرضه خودرو در بورس کالا است. زیرا این اقدام باعث شده علاوه بر جان گرفتن صنعت خودرو و رشد تولید براساس آخرین آمارهای خودروسازان بزرگ به مرور استناد به قیمتهای کاذب بازار غیررسمی خودرو کمرنگ شود و همه مردم برای دریافت قیمتهای واقعی خودرو به تابلوی بورس نگاه کنند.
قیمتهایی که در صورت حمایت دولت و افزایش حجم عرضه خودروهای تولید داخل در بورس کالا، در مدت کوتاهی آرام گرفته و مردم نیز پس از چند سال پرالتهاب بازار خودرو، شرایط متعادل و خرید به صرفه خودرو را تجربه خواهند کرد.
در شرایطی که صنعت اشتغالزا و ارزشمند خودرو با استفاده از ظرفیتهای داخلی و بر پایه اصول علم اقتصادی در مسیر اصلاح بازار قرار گرفته، نگذارید عدهای با ایجاد حاشیه و جوسازی علیه شرکتهای خودروسازی و بازار سرمایه، کام تولیدکننده، سهامداران و مردم را تلخ کنند.
آمار رسمی معاملات خودرو در بورس کالا، حمایت همزمان این اقدام از تولیدکننده، سهامدار و مصرف کننده را نشان میدهد. به طوری که نتیجه فروش ۴۸ هزار و ۸۴۴ خودرو در بورس کالا تا هفته اول بهمن ماه، انتقال ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان سود از جیب دلالان به تولیدکننده، مردم و دولت بود.
از سوی دیگر استمرار عرضه چند مدل خودرو بیانگر کاهش قیمت کشف شده این خودروها در عرضههای بعدی در بورس است که درست از همین زمان فشارها برای توقف عرضه خودرو در بورس کالا قوت گرفت.
گزارش عرضه خودرو در بورس کالا
التهاب بازار خودرو به دلیل اجرای سیاستهای نادرست از دولت های قبل تاکنون ادامه دارد و انواع روشها برای سرکوب بازار به نیت کنترل قیمتها آزموده شده و نتیجهای در پی نداشته است.
از سپردن قیمتها به شورای رقابت تا شورای سیاستگذاری اقتصادی دولت و قرعه کشیهای عجیب همه اقداماتی بوده که سیاست گذار با هدف کنترل بازار بهکار گرفته، اما این دست تلاشها نه تنها به تعادل بازار کمکی نکرده بلکه براساس اعلام فعالان صنعت خودرو رانت ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از قیمتگذاری دستوری را نصیب ویژه خواران کرده است.
همچنین طبق آمارهای رسمی، پدیده شوم قیمتگذاری دستوری، صنعت خودرو را با زیان ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی مواجه کرده است که این مشکلات باعث شد تا مسیر شفاف و قانونی به نام بورس کالا برای رهایی این صنعت از قیمتگذاری دستوری انتخاب شود.
واکاوی جزئیات معاملات بورس کالا از آغاز عرضه خودرو تاکنون (اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه) حکایت از احیای سودآوری در صنعت خودروسازی و در مقابل حمایت از مصرفکنندگان نهایی دارد که با ادامه این روند و البته رشد عرضه خودروسازان در بورس کالا این آمارها بهبود نیز خواهد یافت.
امید میرود دولت سیزدهم طبق برنامههای اعلامی برای مبارزه با رانت و فساد از فروش بدون واسطه خودرو زیر نورافکنهای بازار سرمایه حمایت کند.
بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا از ابتدای عرضه یعنی ۲۸ اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه روند سودآوری خودروسازان و مصرفکنندگان نهایی را نشان میدهد.
طبق آمار در مجموع هشت شرکت خودروسازی موفق به فروش ۴۸ هزار و ۸۴۴ دستگاه خودرو در بورس کالا شدند که با احتساب اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد، حدود ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان منافع حاصل از فروش خودرو در بورس کالا به خودروساز، خریداران نهایی و دولت رسید.
از این میزان ۹.۳۷ هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت دستوری کارخانه و قیمت کشف شده در بورس به خودروسازان، ۷.۱ هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت بازار غیر رسمی و قیمت بورس به مردم به عنوان مصرف کنندگان نهایی و ۸۴۰ میلیارد تومان به عنوان درآمد شناسایی شده از طریق مالیات بر ارزش افزوده به دولت رسید. (نمودار شماره ۱)
اگر همین حجم محدود خودرو در بورس کالا معامله نمی شد، ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان به دلیل ساز و کار سراسر نادرست قرعهکشی و اجبار خودروسازان به فروش با قیمتهای دستوری به جیب عده ای واسطه روانه میشد.
به واسطه عرضه خودرو (جدول شماره ۱) در بورس ۶.۸۳ هزار میلیارد تومان سود نصیب ایران خودرو شد و سود حاصل از فروش محصولات در بورس کالا برای بهمن موتور ۱.۴ هزار میلیارد تومان، آرین پارس موتور ۷۵۵ میلیارد تومان، سیبا موتور ۱۵۲ میلیارد تومان، بهمن دیزل ۱۳۷ میلیارد تومان و سایپا ۸۵ میلیارد تومان برآورد می شود که به معنای تزریق منابع مالی به چرخه تولید است.
در مقابل مصرفکنندگان نیز از این فرآیند سود برده اند و این سود در خودروهای مختلف متفاوت بود (جدول شماره ۲). بررسی میزان سود همه خریداران خودرو از بورس کالا به جز یک محصول ایران خودرو و یک محصول گروه بهمن که برای نخستین بار در بورس کالا عرضه شدند و قیمت بازار برای آنها موجود نیست، قابل محاسبه است و در مجموع خریداران خودرو معادل ۷.۱ هزار میلیارد تومان محصولات مورد نیاز را ارزانتر از بازار غیر رسمی خریدهاند.
بخش زیادی از افزایش قیمت خودرو ناشی از ممنوعیت واردات تا همین چند هفته گذشته است که سیاست گذار در حمایت از تولید داخلی وضع کرده بود. همچنین به دلیل محاسبه تعرفه واردات براساس آخرین نرخ ارز لاجرم هزینه فرصت خرید خودرو در بازار آزاد با نرخ ارز فارغ از ساز و کار عرضه نوسان خواهد کرد.
بنابراین بخشی از افزایش قیمت خودرو در بازار ناشی از این مسئله بوده اما حامیان رانت خودرو به دلیل همزمانی افزایش نرخ ارز با عرضه خودرو در بورس کالا طی چند هفته اخیر به اشتباه یا آگاهانه ساز و کار شفاف عرضه در بورس کالا را زیر سوال میبرند.
نکته بعدی روند کاهشی قیمت خوردهایی است که حجم بیشتری از عرضه های بورس کالا به آنها اختصاص یافته است.
خودروی تارا دستی، پژو ۲۰۷ اتوماتیک و دستی شرکت ایران خودرو و خودروی شاهین شرکت سایپا از محصولاتی هستند که به دلیل عرضههای منظم با کاهش قیمتها در بورس و بازار آزاد مواجه شدند.
این روند به دلیل ایجاد برخی موانع بر سر راه عرضه خودرو در بورس فعلا متوقف شده است.»
درحالیکه شنیده شده بود سامانه یکپارچه خودرو به طور کامل حذف شده و عرضه خودرو به صورت مستقیم توسط خودروساز صورت می گیرد، اکنون زمزمه هایی از دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو شنیده می شود. ظاهرا دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو در شرایطی برگزار می شود که ایران خودرو و سایپا از تعهدات خود عقب هستند و این دو شرکت غایبین اصلی این دور سامانه خواهند بود.
گروه خودروسازی سایپا و گروه مپنا با هدف استفاده از فناوریهای نوین و برقیسازی خودروهای سواری و تجاری گروه سایپا، تفاهمنامه تولید و تامین سلول و باتری پک خودروهای برقی را امضاء کردند.
یکی از واحدهای فناور سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران با ساخت سنسور اکسیژن یکی از چالشهای خودروسازان داخلی را رفع کرد.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: با بلاتکلیفی موجود در تامین نقدینگی زنجیره خودروسازی و قطعه سازان، به نظر میرسد افزایش تیراژ ۳۰ درصدی مد نظر خودروسازان تا پایان سال محقق نخواهد شد.
یک کارشناس صنعت خودرو نسبت به بروز بحران در صنعت خودرو و قطعهسازی هشدار داد و تاکید کرد که ما ممکن است در آینده نزدیک، دچار توقف خطوط تولید شویم.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور گفت: استراتژی و برنامه مشخصی برای تولید خودروهای برقی سواری و تجاری در کشور وجود ندارد، در حالی که گام نخست برای تحقق این مهم در کشور است.
اندیشکده امیرکبیر در تحلیلی اعلام کرد: قیمت فروش عمده خودروهای سایپا و ایران خودرو نظیر کوییک و پژو پارس ارزانتر از ارزانترین خودروهای خارجی است، البته این به معنای سوء مدیریت و اهمال کاری در ایران خودرو و سایپا نیست.
بر اساس آمار و ارقامی که رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه در سال گذشته اعلام کرد، در ایران سالیانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان انرژی در بخشهایی نظیر برق، بنزین، گازوئیل و…، از سوی دولت به مردم داده میشود. که رقم بسیار هنگفتی است.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: اکنون رقبای ایران در بازار قطعات روسیه، ترکیه و چین هستند؛ اما مزیت نزدیکی مسیر، ایران را در اولویت قرار داده و حل مشکل تبادلات بانکی، مسیر فعالیت را هموارتر کرده است.
در شرایطی که خودروسازان جهان نزدیک به دهه است که در حال تحقیق و توسعه خودروهای برقی هستند و کشوری مانند چین نیز در این میان تبدیل به پیشتاز این عرصه شده است اما خودروسازان ایرانی با محصولاتی نظیر خودرو ریرا برقی و خودرو تارا برقی تازه در ابتدای این مسیر قرار دارند. توسعه خودروهای برقی نیازمند یک حمایت همه جانبه از سوی نهادهای مختلف از شهرداریها تا سیستم بانکداری و نهادهای دولتی است.
در مرداد سال ۱۴۰۲ شاخص فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳۰.۵درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۴۱.۸درصدی داشته است.
بیش از یک دهه است که صنعت خودروسازی با قیمت گذاری دستوری برای خودروهای تولیدی بخش دولتی دست و پنچه نرم می کند و به تازگی این موضوع به خودروهای تولیدی بخش خصوصی نیز سرایت پیدا کرده است. تصدی گری دولت تنها در بخش قیمت گذاری نبوده و اکنون نحوه فروش را هم به خودروساز دیکته می کند. بدین ترتیب عملا خودروساز هیچ اختیاری از خود در زمینه قیمت گذاری و تعیین شرایط فروش نداشته و تمام دستورها از سوی دولت دیکته می شود. همین سیاست های غیرکارشناسی و غلط دولت در این سالها ضربه سنگینی به قطعه سازان و خودروسازان زده و اکنون در شرایط بسیار بحرانی به سر می برند.
عضو هیات مدیره انجمن همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: بنبست قیمتگذاری دستوری همراه با زیان انباشته ایرانخودرو و سایپا، خودروسازی و قطعه سازی را را به بحران نزدیک کرده است.
عضو انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودرو کشور با اشاره به رقابت سرسخت ایران و چین در بازار قطعه و خودرو روسیه اظهار داشت: با توجه به قیمت تمام شده بالا قطعات خودرو در ایران قاعدتا قطعه سازان چینی سهم بیشتری در بازار روسیه خواهند داشت. مگر اینکه دولت شرایط را برای افزایش توان رقابتی صنعتگران کشور در روسیه فراهم کند.
رییس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: در صورتی که دو موضوع اساسی قیمتگذاری دستوری و مدیریت دولتی از سر صنعت خودروسازی برداشته شود، این صنعت حال و روز بهتری خواهد داشت. این در حالی است که در شرایط فعلی همگان بر طبل واردات میکوبند و تامین ارز مورد نیاز این صنعت، خود چالش و سوالی اساسی است.
با وجود پتانسیل بسیار بالای صنعت قطعه سازی و خودروسازی در ایران، این صنعت به دلیل سیاست های غلط دولت های پیشین و فعلی عقب مانده است. اما این عقب ماندگی نباید باعث شود که ما به این صنعت پشت کنیم و کمر به نابودی آن ببندیم. چراکه داشتن صنعت خودروسازی که خود یکی از صنایع پیشران است، آرزوی بسیاری از کشورهای دنیاست و کشورهای همسایه است.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان خودرو کشور، در نامهای خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن تشریح اساسیترین مشکلات و چالشهای بحران زا در صنعت قطعه سازی کشور، خواستار جلسهای حضوری با وزیر صنعت جهت تبیین این شرایط شده است.
امروز دارا بودن واحدهای تحقیق و توسعه برای شرکتهای خودروسازی و قطعهسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا این واحدها در زمینه توسعه محصول میتوانند بسیار مثرثمر باشند و قطعهسازان را با تکنولوژیهای روز مجهز سازند.
بررسی صورتهای مالی تلفیقی ایرانخودرو و سایپا از سال ۹۷ به این سو نشان می دهد که هزینه تمام شده تولیدات این شرکت ها بیش از مبلغ حاصل شده از فروش محصولاتشان بوده است.
رئیس انجمن صنایع همگن قطعهسازی گفت: با توجه به عدم تدوین شیوهنامه تامین قطعات خودروهای وارداتی، واردات خودرو و قطعه خواهیم داشت.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: بهمنظور رشد کلان اقتصادی در کشور و دستیابی به مواهب توسعه، ناگزیر از رشد فناوری و دانش فنی تولید هستیم.
رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان خودروی کشور گفت: با پایان یافتن سناریوی قرعهکشی خودرو از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، تغییرات گستردهای انجام شد که مهمترین آن حذف قرعهکشی و ایجاد سامانه یکپارچه برای تخصیص نوبت حتی به متقاضیان واقعی خودرو بود. اختلاف قیمت خودرو در بازار و کارخانه رو به کاهش است و تداوم مییابد.