یکی از روندهای مهم در تولیدات صنعتی جهان، ظهور خودروهای برقی و استقبال قابل توجه از آنها در برخی از کشورهای دنیاست که فرصت‌های فناورانه خوبی ناشی از تولید و به‌کارگیری خودروهای برقی در کشور متصور است.
این پدیده در عین تحولاتی که پیرامون محیط کسب و کار خود ایجاد می‌کند، گسترده‌ای از فناوری‌های جدید را توسعه داده و مورد بهره برداری قرار داده است. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
توسعه فناوری باتری
تولیدکنندگان باتری های خودروهای الکتریکی در چند سال گذشته به لطف بهبود قابل توجه در عملکرد باتری لیتیوم یون، از باتری‌های سرب اسیدی یا هیدرید فلز نیکل به سمت فناوری Li-ion حرکت کرده‌اند. هرچند در ابتدا، باتری‌های لیتیوم یونی به دلیل ظرفیت محدود، برای ذخیره‌سازی در مقیاس بزرگ (مورد نیاز در خودروهای الکتریکی) نامناسب در نظر گرفته شدند، اما به‌تدریج با پیشرفت فناوری و عرضه بسته‌های باتری لیتیوم یونی جدید (باتری‌های لیتیوم فسفات و نانو فسفات)، رشد قابل توجهی را تجربه کردند به طوری که در پنج سال گذشته به طور متوسط هر سال هفت درصد هزینه تولید باتری خودروهای الکتریکی کاهش یافته است.
فناوری های شارژ باتری
فناوری امروزی از دو روش شارژ پشتیبانی می‌کند: شارژر داخلی AC (در دو نوع شارژ آهسته و سریع) و شارژر خارجی DC (شارژ سریع). شارژرهای سریع معمولاً بیشتر از شارژرهای آهسته هزینه دارند، اما زمان شارژ در هر جلسه بسیار کمتر است، زیرا شارژرهای سریع قدرت بسیار بیشتری تولید می کنند. شارژرهای سریع همچنین استفاده کارآمد از فضاهای پارکینگ پر هزینه در مناطق شهری را تضمین می کنند. از این رو، استقرار شبکه های شارژ سریع یکی از حیاتی ترین الزامات برای استقرار سریع وسایل نقلیه الکتریکی است. از فناوری های نوین این حوزه شارژ سریع، شارژ بی سیم، شارژ هوشمند و گزینه های پرداخت در سیستم‌های شارژ است.
فناوری موتور الکتریکی
عملکرد خودروهای الکتریکی به‌طور مستقیم به مشخصات موتور الکتریکی آن بستگی دارد. موتورهای الکتریکی مورد استفاده در خودروهای الکتریکی به طور عمده تحت سلطه دو فناوری هستند: موتورهای DC بدون جاروبک (Brushless DC) و موتورهای همزمان مغناطیسی دائم (Permanent Magnet Synchronous Motors). این موتورها بازده بالا به‌واسطه چگالی توان بالا و کنترل دقیق برای استفاده در خودروهای الکتریکی ایده‌آل هستند. با این حال، هر دو این فناوری‌ها نیازمند نوعی آهنربا به عنوان جزء اصلی هستند که از فلز کمیاب متمرکز در چین تولید می شود.
تله‌ماتیک و اینترنت اشیاء
Telematics استفاده از فناوری و ارتباطات یکپارچه برای ذخیره، انتقال و دریافت داده‌های بین دستگاه‌ها با کمک یک سرویس مخابراتی است و به همگرایی ارتباطات و پردازش اطلاعات اشاره دارد. در عصر فناوری متصل، خودروهای برقی برای کاربردهای متعدد به تله ماتیک و اینترنت اشیا نیاز دارند. تله‌ماتیک و اینترنت اشیا در بخش‌هایی نظیر ردیابی و ناوبری مکان، بهبود تجربه راننده، به‌روز رسانی شارژ مداوم و تامین ارتباط وسیله نقلیه به شبکه کاربرد دارد.
نکات کلیدی
با توجه به روندهای فناورانه در تولید خودروهای الکتریکی و زیرسامانه های آن، حرکت صنعت خودروسازی کشور به سمت تولید این خودروها ضروری به نظر می رسد، زیرا سرمایه گذاری در تولید و به‌کارگیری این خودروها می تواند در حوزه فناوری، فرصت هایی به شرح ذیل برای کشور به همراه داشته باشد:
فرصت توسعه فناوری‌های جدید خودرو الکتریکی
با توجه به تنوع خودروهای برقی، حوزه های فناورانه جدید مانند سیستم مدیریت باتری (BMS)، کنترل‌کننده موتور، داشبورد لمسی، فناوری باتری و شارژ، فناوری موتور، سیستم ارسال و دریافت اطلاعات از راه دور و سیستم پردازش سریع و خودکار داده‌ها (TELEMATICs) در صنعت خودروسازی دنیا ایجاد و توسعه یافته است که می تواند نقطه ورود فناورانه صنایع کشور به زنجیره های تامین و ارزش این صنعت باشد.
توسعه و تنوع مدلهای کسب و کار و فرصت‌های شغلی جدید
علاوه بر فناوری‌های مذکور، اکوسیستم خودروی الکتریکی شاهد تحولات فناوری گسترده ای در زنجیره ارزش و زیرساخت‌های پشتیبانی مانند تامین مالی خرید خودرو، توسعه زیرساخت شارژ، فناوری بیمه، محاسبات ابری، تجزیه و تحلیل داده، اجاره خودرو، کانال فروش آنلاین، اسقاط و بازیافت خودروی فرسوده (End-of-life vehicles-ELV) و اقتصاد چرخشی بوده است. این موضوعات همگی به مدلهای نوین کسب و کار این حوزه اشاره دارد که می تواند کاهش اشتغال ناشی از جایگزینی خودرهای سنتی با برقی را به طور کامل جبران کند.
توسعه راه‌حل‌های فناورانه برای چالش‌های زیست محیطی
توسعه فناوری خودروهای برقی می تواند راه حل های فناورانه ای برای چالش هایی نظیر افزایش آلودگی محیط زیست و انتشار گازهای گلخانه ای، افزایش مصرف سوخت های فسیلی، اسقاط خودرو، بازیافت باتری ها و غیره مهیا کند.
ایجاد پنجره فرصت ورود به بازارهای جهانی
در ادبیات توسعه فناوری، همواره جهش های فناوری به عنوان پنجره فرصتی برای همپایی فناورانه کشورهای متاخر مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به تحولات اساسی فناورانه در خودروهای الکتریکی نسبت به خودروهای فسیلی، سرمایه گذاری در این صنعت می تواند مسیری کوتاه برای رفع عقب ماندگی صنعت خودروی کشور نسبت به رقبای جهانی آن باشد.
نویسنده: محمدرضا عطارپور، استادیار موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
منبع: ایرنا
مدیرکل صنایع خودرویی وزارت صمت، گفت: در سال جاری حدود ۷۴۲ هزار دستگاه خودروی سواری بصورت عبور مستقیم و کامل تولید شده که در مقایسه با ۶۲۱ هزار دستگاه تولید کامل مدت مشابه پارسال، رشد ۲۰درصد را نشان می دهد.
امیرحسین جلالی، عضو هیات رییسه انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور معتقد است: دولت هیچ وقت تولیدکننده خوبی در هیچ کجای دنیا نبوده است.
در بازدیدی که رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی ریاست‌جمهوری از شرکت ایران خودرو داشت، توافق‌نامه همکاری برای ایجاد دفتر طراحی خودروی برقی بین این مرکز و شرکت ایران خودرو منعقد شد.
رئیس هیات مدیره تعاونی تأمین نیاز قطعه سازان کشور در یادداشتی به بررسی سیر تکوین صنعت خودروسازی در جهان پرداخت.
در حالی‌که بیش از پنج‌ماه از صدورمجوز ورود خودروهای کارکرده از سوی مجلس می‌گذرد ، اما هنوز آیین‌نامه‌ای در این خصوص ابلاغ نشده است. تامین ارز و ارائه خدمات پس از فروش دو مانع بزرگ در این زمینه است. در بسیاری از کشورها، نمایندگی خودروسازان به ارائه خدمات پس از فروش کارکرده‌ها می‌پردازند حال آنکه در ایران بعد از توقف واردات، بسیاری از نمایندگی‌ها منحل شده‌اند.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور معتقد است که ریشه همه عیوب موجود در صنعت خودروسازی از جمله زیان انباشته خودروسازان و قیمت تمام شده تولیدات، به مشکل تصدی‌گری دولت بازمی‌گردد.
معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت گفت: اگر بخواهیم به سمت بازار برقی‌سازی خودروها برویم باید بگویم این بازار ما است و اگر می‌خواهید این بازار را در اختیار شما قرار دهیم دیگر روش‌های سی‌کی‌دی و اس‌کی‌دی معنا ندارد و باید به طراحی مشترک فکر کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که تا پایان سال زیرساخت های شارژ ٢٠٠ تا ٣٠٠ هزار تاکسی فراهم می شود.
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: با برداشته شدن بزرگترین شرط واردات خودروهای کارکرده و دست دوم که داشتن نمایندگی آن خودروها بود، سیاستگذاران صنعت خودرو در عمل قاچاق تجهیزات و لوازم یدکی این خودروها را توسعه و رونق می‌دهند.
درحالیکه ۸ ماه از سال جاری گذشته، مطالبات معوق قطعه سازان از خودروسازان همچنان به قوت پاربرجاست و بدعهدی خودروسازان در زمینه پرداخت مطالبات همچنان ادامه دارد.
رییس انجمن همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: در صورتی که دولت دست از مدیریت خودروسازی و قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت بردارد، ۹۰ درصد مسائل و مشکلات خودروسازی کشور حل و فصل خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی از تامین یک میلیارد یورو ارز برای واردات خودروهای برقی خبر داد.
مطالبات قطعه‌سازان به‌قدری افزایش یافته که دیگر آنها توان ادامه فعالیت ندارند. در این بین به‌رغم دستور وزیر صمت، خودروسازان هم اراده‌ای برای تسویه بدهی‌های خود ندارند. به نظر می‌رسد بحران زنجیره تأمین به تهدید جدید برای تولید خودرو در ایران تبدیل شده است.
رئیس انجمن صنعت موتورسیکلت ایران اعلام کرد: صنعت تولید موتورسیکلت در ایران هیچگونه تفاوتی با دنیا ندارد. علت هم این است که اداره استاندارد ایران نظارت جدی و دقیقی بر این صنعت دارد.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت از تداوم واردات خودروهای برقی حداکثر تا پایان سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت بعد از آن محصولات برقی داخلی تجاری‌سازی و عرضه می‌شوند.
تولید خودرو و قطعات در مهر امسال نسبت به مهر سال گذشته، طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس سقوط ۳۲.۱ درصدی را تجربه کرده است، در حالی که در فروردین امسال تولید خودرو و قطعات نسبت به سال گذشته رشد ۴۰.۱ درصدی داشت.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر ایران بخواهد صنعتی شود باید خودروساز باشد و این بخش صنعتی ایران و نیازمند توجه بیشتر است.
بیست و سومین نمایشگاه تخصصی قطعات خودرو عصر چهارشنبه با حضور مسوولان کشوری و استانی در محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی مشهد آغاز به کار کرد.
معاون وزیر صمت و رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران گفت: تامین منابع نقدینگی از مهم ترین دغدغه تولیدکنندگان قطعات خودرو کشور است که برای تحقق آن برنامه های ویژه ای در دستور کار است.
وزیر صمت با اعلام اینکه “در زمان حاضر تشخیص قیمت‌گذاری خودرو به‌عهده شورای رقابت است”، افزود: البته در چشم‌انداز می‌خواهیم رقابت در تولید خودرو به‌گونه‌ای باشد که نیازی به قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت نباشد و این خواست ما و دولت است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در بازدید از غرفه گروه صنعتی ایران‌خودرو در دومین نمایشگاه تحول صنعت خودرو، بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی در توسعه خودروهای برقی تاکید کرد.
شرکت های خودروسازی داخلی و برخی از شرکت های وارد کننده خودرو در دومین نمایشگاه تحول خودرو حضور پیدا کردند.
