مهدی مطلب زاده*
اگر تاثیرات مستقیم صنعت خودرو را بر قطعه سازان و زنجیره تامین در نظر بگیریم، باید گفت خودروسازی تنها صنعتی است که بخش قابل توجهی از آن خصوصی است و توسط آمریکا تحریم شده است. واکنش دولت، وزارت صمت و صنعتگران خودرو و قطعه سازی در برابر این تحریم ها، نهضت ساخت داخل بود که تاکنون ۴ میز تخصصی برای تسریع در اجرای آن برگزار شده و ۱۲۵ قطعه ساز برای طراحی و ساخت داخلی ۱۵۴ قطعه قراردادهایی به ارزش ۴ هزار و ۴۶۰ میلیارد تومان به خودروسازان امضا کردند. ۳۴۱ میلیون یورو کاهش ارزبری نیز از دیگر نتایج این قراردادها بود و همزمان با نهضت ساخت داخل قطعات و مجموعه های خودرو تلاش گسترده ای برای داخلی سازی مواد اولیه شکل گرفت که نتیجه آن نیز صرفه جوئی ارزی حدود ۳۸ میلیون یورویی بود. یک محاسبه ساده ریاضی نشان می دهد در فرآیند ذکر شده، میانگین نرخ یورو برای قطعات یاد شده حدود ۱۳ هزار تومان است؛ حال آنکه نرخ کنونی این ارز در بازار در کانال سی هزار تومان تغییر می کند.
برای افزایش این روند نیاز به سرمایه گذاری است و سرمایه گذاری امنیت می خواهد. بر کسی پوشیده نیست که اجاره پول در کشور ما بسیار گران است و با بهره ۲۴ درصدی که بر اثر معادلات پیچیده بانکی به بالای ۳۰ درصد نیز می رسد، سرمایه گذاری برای طراحی، تولید و ساخت داخل کردن قطعات به هیچ عنوان توجیه ندارد. بنابراین برای رفع این مشکل و ترغیب سرمایه گذاران و صنعتگران به حضور در این حوزه مشوق های لازم است که می توان آنها را در دو بخش “حاکمیتی” و “خودروسازی” تقسیم بندی کرد.
مشوق های حاکمیتی برای ایجاد انگیزه در خودروساز و قطعه ساز برای تعمیق ساخت داخل شامل اختصاص تسهیلات با بهره پائین، اختصاص منابع صندوق توسعه ملی، تدوین مشوق های مالیاتی، حمایت رسانه ای-تبلیغاتی، تکریم و حفاظت از مالکیت معنوی و جلوگیری از واردات رسمی و غیررسمی قطعات است.
از سوی دیگر مشوق هایی که خودروسازان می توانند برای ترغیب زنجیره تامین به سرمایه گذاری در ساخت داخل قطعات در نظر بگیرند، شامل خرید قطعه با قیمت تمام شده معادل واردات در ابتدای کار و کاهش قیمت بلند مدت، خرید نقدی قطعات تحویلی، قرارداد عادلانه و تضمین تک سورسی و مشارکت در سرمایه گذاری است.
علاوه بر در نظر گرفتن تمام یا دستکم بخشی از این مشوق ها، تلاش برای بهبود فضای کسب و کار یا به عبارت واقع گرایانه تر، رفع تحریم های داخلی نیز از ضروریاتی است که باید در دستور کار قرار گیرد. واقعیت تلخ این است که هر جا که توسط آمریکا برای زمینگیر کردن اقتصاد و صنعت کشور شناسائی نشده، از سوی تحریم کنندگان داخلی به طور کامل پوشش داده شده است! محدودیت های خلق شده توسط بانک مرکزی در جهت تامین ارز و اقدامات صورت گرفته برای بحران نقدینگی، کالاهای متوقف شده در گمرک و عدم امکان سفارش گذاری جدید از مهمترین سرفصل های این خود تحریمی ها هستند.
نکته حائز اهمیت دیگر در بحث افزایش بومی سازی قطعات خودرو کشور این است که هر چه عمق ساخت داخل بیشتر شود، طراحی و تولید قطعات باقی مانده سخت تر و پیچیده تر می شود و بازگشت سرمایه گذاری صورت گرفته برای آن نیز طولانی تر خواهد بود. بنابراین بدیهی است که اگر مشوق های یاد شده و لازم برای ادامه روند نهضت ساخت داخل اجرا نشوند، صنعتگران حوزه قطعه سازی برای سرمایه گذاری در این بخش انگیزه ای نخواهد داشت و نتیجه این توقف نهضت داخل، تهدید جدی صنعت خودرو به عنوان پیشران ۶۴ رشته صنعتی کشور است.
* نایب رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودرو کشور
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جریان برگزاری مراسم «اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به واحدهای تولیدی نمونه کشور و تجلیل از بانوان کارگر»، از رضا رضایی کارآفرین برتر کشور و عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور تمجید کرد.
کارآفرین برتر کشور و عضو انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: نیروی انسانی به‌ویژه کارگران با برخورداری از آموزش‌های مداوم، با ارتقای بهره‌وری و کیفیت کار در بنگاه‌ها، توان تولید را بالا می‌برند و یک سرمایه به معنای واقعی کلمه هستند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست خبری ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی «ایران اکسپو» با بیان اینکه در تولید خودرو نامدار هستیم، گفت: برخی کشورهای اروپایی طالب خودروهای ایرانی هستند.
انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: به اندازه تولید ۲ میلیون خودرو، ظرفیت تولید در داخل داریم، اما از آنجایی که در واردات، سودی وجود دارد که در تولید نیست، بخش زیادی به سمت واردات می‌روند.
وزیر صمت با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای برای صنعت خودرو در سال جاری، از برنامه‌ریزی برای افزایش ۲۰ درصدی تولید خودرو برای امسال خبر داده و اعلام کرد که در حال حاضر تیراژ روزانه تولید خودرو به ۵۰۰۰ دستگاه رسیده است.
با انتشار آمار رسمی گمرک با عنوان ۱۰۰ واردکننده برتر کشور در سال ۱۴۰۲، مشخص شد که پنج خودروساز اصلی بخش خصوصی در این جمع حضور پررنگی دارند.
مدیر طرح خودروهای برقی وزارت صنعت معدن تجارت از واردات ۸ تا ۱۰ هزار خودروی برقی به کشور طی ۳ ماه آینده خبر داد.
در مراسمی با حضور «عباس علی آبادی» وزیر صنعت، معدن و تجارت، خط تولید لنت دیسکی شرکت «آسیا لنت» در سمنان افتتاح شد و به بهره‌برداری رسید.
در جریان سفر رییس‌جمهور و هیات دولت به استان سمنان، «عباس علی‌آبادی» وزیر صنعت، معدن و تجارت با حضور در شرکت قطعه سازی «سامفر» از نزدیک به بازدید از خطوط تولید و محصولات این شرکت پرداخت و در جریان روند تولید در این شرکت بزرگ تولیدکننده قطعات حساس خودرویی قرار گرفت.
گمرک ایران برای اولین بار با بررسی ۲۶۱ کد تعرفه، جزئیاتی از واردات اجزاء و قطعات خودرو و موتورسیکلت در سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد.
رییس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور با بیان اینکه برخی استانداردهای الزامی تعریف شده برای صنعت خودرو، کاربردی در کشورمان ندارد، بر لزوم پالایش مجدد این استانداردها تاکید کرد.
رییس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: مطابق برنامه ریزی انجام شده از سوی خودروسازان، امسال یک میلیون و ۶۷۰ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید می شود.
معاون تدوین و ترویج استاندارد سازمان ملی استاندارد ضمن اشاره به اینکه استانداردهای۱۲۰گانه برای تولید خودرو تدوین شده که اکثریت آنها رفاهی هستند، بر ضرورت فراهم شدن زیرساخت‌ها و شرایط لازم آنها برای تحقق تاکید کرد و گفت که تصمیم‌گیری برای اجرای این استانداردها بر عهده شورای عالی استاندارد است.
رئیس کمیته لوازم یدکی و مبارزه با قاچاق انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: خودروسازان به دلیل مساله قیمت در استفاده از قطعات سطح کیفی تعریف کرده اند و حتی در نظر داشتند در دو برند قطعات را عرضه کنند؛ یک سری برندهایی که قیمت پایین تری دارد و یک سری برندهایی که قیمت بالاتری دارند.
رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور، ضمن تاکید بر توسعه و گسترش خودروهای چینی با افزایش فعالیت خودروسازان چینی و تداوم واردات، نسبت به «چینی‌زده شدن» صنعت خودرو هشدار داده و گفت قطعا این اتفاق، بزرگترین آسیب را به عنوان صنعت قطعه‌سازی داخلی می‌زند.
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور با اشاره به اینکه کیفیت تولید کالاها ناشی از درخواست و نیاز تحویل‌گیرندگان است، گفت: تولیدکنندگان بر اساس نیاز و کیفیت مد نظر خودروسازان قطعه تولید می‌کنند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از تلاش‌های «آرش محبی‌نژاد» دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور در پیشبرد اهداف این وزارتخانه و پیشگیری و مبارزه با کالاهای قاچاق و تقلبی تقدیر کرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی مساله قیمت‌گذاری خودرو در ایران پرداخت.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو تهران ضمن تاکید بر اینکه خارجی بودن قطعات، دلیلی بر با کیفیت بودن آنها نیست و زمانی‌که کالای بی‌کیفیت و تقلبی وارد کشور شود، جمع کردن آن در سطح توزیع بسیار سخت خواهد بود، معتقد است با اینکه تحریم‌ها دست بسیاری از تولیدکنندگان را در واردات ماشین‌آلات روز دنیا بسته است، اما طی سال‌های اخیر در زمینه تولید کالاهای فوق ایمنی پیشرفت‌های خوبی داشته و حتی آنها را صادر کرده‌ایم.
سازمان بین‌المللی وسایل نقلیه موتوری، اعلام کرده است که ایران توانسته جایگاه شانزدهم جهان از نظر میزان تولید خودرو در سال ۲۰۲۳ را از آن خود کند.
سال ۱۴۰۲ یکی از زیان‌بارترین سال‌ها برای خودروسازان دولتی بود. امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت و کارشناس بازار خودرو، سال ۱۴۰۳ را یکی از پیچیده‌ترین سال‌های خودروسازان می‌داند.
عملکرد تولیدی خودروسازان کشور در سال گذشته نشان می‌دهد که خصوصی ها با رشد سهم ۲۳ درصدی از کل مجموع تولید خودروی کشور (۱.۳ میلیون دستگاه) سهم ۳۰۶ هزار و ۹۰۹ دستگاهی را به خود اختصاص داده اند که نسبت به یکساله ۱۴۰۱ رشد ۵۸ درصدی یافته است؛ اما دو خودروساز بزرگ کشور با سهم ۷۷ درصدی از مجموع تولید، افت ۰.۹ درصدی تولید را ثبت کرده‌اند.
