محمد مهدی شکورزاده*
صنعت خودرو و قطعه سازی کشور در حال حاضر با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند که تامین نقدینگی به ویژه در حوزه ارز، زیان انباشته چند ده هزار میلیارد تومانی و عدم شفافیت در سیاست گذاری های دولت از جمله مهمترین آنها به شمار می رود. اگر مسیر خودروسازان کشور همچنان مانند گذشته ادامه پیدا کند، مشکلی از معضلات این صنعت حل نمی شود، بلکه پرچالش تر نیز خواهد شد.
یکی از راه هایی که برای برون رفت از شرایط فعلی پیشنهاد می شود، واگذاری دو خودروساز بزرگ کشور به بخش خصوصی است اما واقعیت این است که ساختار ایران خودرو و سایپا چنان بزرگ و البته پیچیده شده است که دولت و حاکمیت برای اداره و تصدی گری آن با مشکل مواجه شده و باید به این حقیقت نیز معترف بود که بخش خصوصی فعلی ایران هم توان مدیریت چنین مجموعه های بزرگی را ندارد. از این رو، در صورت واگذاری دو خودروساز بزرگ با وضعیت فعلی به بخش خصوصی، ریسک بروز تبعات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وجود خواهد داشت.
از سوی دیگر بحث قدیمی انحصاری بودن فضای کار برای دو خودروساز بزرگ ایران هم که می تواند تا اندازه ای درست باشد، مانع دیگری در واگذاری و اداره خودروسازان توسط بخش خصوصی است.
در این شرایط یک پیشنهاد جایگزین، که می تواند سازنده باشد و سریع نیز انجام شود، این است که دو خودروساز بزرگ به شرکت های کوچکتر تبدیل شوند و در گام نخست شرکت هایی که پیش تر جدا بوده اند، مثل زامیاد، پارس خودرو، ایران خودرو دیزل، سایپا دیزل و ایران خودرو خراسان و سایپا کاشان نیز می توانند از بدنه فعلی جدا شده و به صورت مستقل فعالیت کنند. در این حالت می توان آنها را به صورت جداگانه به بخش خصوصی واگذار کرد.
از سوی دیگر با پول فروش این شرکت ها، بسیاری از بدهی ها و ضرر و زیان های فعلی خودروسازان پرداخت می شود و آنها نیز می توانند با شرایط بهتری ادامه کار دهند. بی شک، بخش خصوصی توان مدیریت این شرکت ها را خواهند داشت و ارزشمندترین نتیجه اجرای این پیشنهاد نیز فعالیت چندین شرکت خودروساز در کشور است که با یکدیگر رقابت می کنند.
همچنین شرکت های سازه گستر و ساپکو را نیز می توان مستقل تصور کرد و سه تا پنج سال تحت مدیریت سازمان گسترش به تامین قطعات این شرکت ها کمک کنند. پس از آن، این شرکت ها نیز مسیر خود را پیدا کرده و حتی با شرکای خارجی نیز می توانند وارد همکاری شوند.
در این میان، قطعه سازان نیز با توجه به اینکه مشتریان متفاوتی پیدا خواهند کرد، قابلیت رقابت خوبی را می توان برایشان متصور شد.
همانطور که اشاره شد، نتیجه نهایی اجرای این پیشنهاد، رقابتی شدن بازار و فضای فعالیت صنعت خودرو و قطعه سازی است و نتیجه فعالیت در فضای رقابتی، قطعا پیشرفت و توسعه خواهد بود.
* عضو هیات مدیره انجمن همگن قطعه سازان خودرو کشور
مدیرکل صنایع خودرویی وزارت صمت، گفت: در سال جاری حدود ۷۴۲ هزار دستگاه خودروی سواری بصورت عبور مستقیم و کامل تولید شده که در مقایسه با ۶۲۱ هزار دستگاه تولید کامل مدت مشابه پارسال، رشد ۲۰درصد را نشان می دهد.
امیرحسین جلالی، عضو هیات رییسه انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور معتقد است: دولت هیچ وقت تولیدکننده خوبی در هیچ کجای دنیا نبوده است.
در بازدیدی که رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی ریاست‌جمهوری از شرکت ایران خودرو داشت، توافق‌نامه همکاری برای ایجاد دفتر طراحی خودروی برقی بین این مرکز و شرکت ایران خودرو منعقد شد.
رئیس هیات مدیره تعاونی تأمین نیاز قطعه سازان کشور در یادداشتی به بررسی سیر تکوین صنعت خودروسازی در جهان پرداخت.
در حالی‌که بیش از پنج‌ماه از صدورمجوز ورود خودروهای کارکرده از سوی مجلس می‌گذرد ، اما هنوز آیین‌نامه‌ای در این خصوص ابلاغ نشده است. تامین ارز و ارائه خدمات پس از فروش دو مانع بزرگ در این زمینه است. در بسیاری از کشورها، نمایندگی خودروسازان به ارائه خدمات پس از فروش کارکرده‌ها می‌پردازند حال آنکه در ایران بعد از توقف واردات، بسیاری از نمایندگی‌ها منحل شده‌اند.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور معتقد است که ریشه همه عیوب موجود در صنعت خودروسازی از جمله زیان انباشته خودروسازان و قیمت تمام شده تولیدات، به مشکل تصدی‌گری دولت بازمی‌گردد.
معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت گفت: اگر بخواهیم به سمت بازار برقی‌سازی خودروها برویم باید بگویم این بازار ما است و اگر می‌خواهید این بازار را در اختیار شما قرار دهیم دیگر روش‌های سی‌کی‌دی و اس‌کی‌دی معنا ندارد و باید به طراحی مشترک فکر کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که تا پایان سال زیرساخت های شارژ ٢٠٠ تا ٣٠٠ هزار تاکسی فراهم می شود.
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: با برداشته شدن بزرگترین شرط واردات خودروهای کارکرده و دست دوم که داشتن نمایندگی آن خودروها بود، سیاستگذاران صنعت خودرو در عمل قاچاق تجهیزات و لوازم یدکی این خودروها را توسعه و رونق می‌دهند.
درحالیکه ۸ ماه از سال جاری گذشته، مطالبات معوق قطعه سازان از خودروسازان همچنان به قوت پاربرجاست و بدعهدی خودروسازان در زمینه پرداخت مطالبات همچنان ادامه دارد.
رییس انجمن همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: در صورتی که دولت دست از مدیریت خودروسازی و قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت بردارد، ۹۰ درصد مسائل و مشکلات خودروسازی کشور حل و فصل خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی از تامین یک میلیارد یورو ارز برای واردات خودروهای برقی خبر داد.
مطالبات قطعه‌سازان به‌قدری افزایش یافته که دیگر آنها توان ادامه فعالیت ندارند. در این بین به‌رغم دستور وزیر صمت، خودروسازان هم اراده‌ای برای تسویه بدهی‌های خود ندارند. به نظر می‌رسد بحران زنجیره تأمین به تهدید جدید برای تولید خودرو در ایران تبدیل شده است.
رئیس انجمن صنعت موتورسیکلت ایران اعلام کرد: صنعت تولید موتورسیکلت در ایران هیچگونه تفاوتی با دنیا ندارد. علت هم این است که اداره استاندارد ایران نظارت جدی و دقیقی بر این صنعت دارد.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت از تداوم واردات خودروهای برقی حداکثر تا پایان سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت بعد از آن محصولات برقی داخلی تجاری‌سازی و عرضه می‌شوند.
تولید خودرو و قطعات در مهر امسال نسبت به مهر سال گذشته، طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس سقوط ۳۲.۱ درصدی را تجربه کرده است، در حالی که در فروردین امسال تولید خودرو و قطعات نسبت به سال گذشته رشد ۴۰.۱ درصدی داشت.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر ایران بخواهد صنعتی شود باید خودروساز باشد و این بخش صنعتی ایران و نیازمند توجه بیشتر است.
بیست و سومین نمایشگاه تخصصی قطعات خودرو عصر چهارشنبه با حضور مسوولان کشوری و استانی در محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی مشهد آغاز به کار کرد.
معاون وزیر صمت و رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران گفت: تامین منابع نقدینگی از مهم ترین دغدغه تولیدکنندگان قطعات خودرو کشور است که برای تحقق آن برنامه های ویژه ای در دستور کار است.
وزیر صمت با اعلام اینکه “در زمان حاضر تشخیص قیمت‌گذاری خودرو به‌عهده شورای رقابت است”، افزود: البته در چشم‌انداز می‌خواهیم رقابت در تولید خودرو به‌گونه‌ای باشد که نیازی به قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت نباشد و این خواست ما و دولت است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در بازدید از غرفه گروه صنعتی ایران‌خودرو در دومین نمایشگاه تحول صنعت خودرو، بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی در توسعه خودروهای برقی تاکید کرد.
شرکت های خودروسازی داخلی و برخی از شرکت های وارد کننده خودرو در دومین نمایشگاه تحول خودرو حضور پیدا کردند.
