حل معمای صنعت خودرو شاید پیچیده باشد ولی سخت نیست. این صنعت متاثر از سه مساله است و در چند سال اخیر نبود برنامه کلان و واقع‌نگر باعث شده است که این مسائل با قرارگیری روی هم به معادله‌ای پیچیده تبدیل شوند. سه مساله عبارت است از: «مسائل خارج از کشور»، «مسائل داخل کشور» و «مسائل داخل خودروسازان.»
موضوع افزایش نرخ ارز در کنار معایبی که به همراه دارد، اکنون به گفته دست اندرکاران این صنعت تاثیرات مثبتی را نیز در بخش تولید و رقابتی شدن قیمت محصولات در عرصه خارجی و صادرات داشته است.
مهمترین عامل در مسائل خارج کشور شامل تحریم‌ها و کند شدن تولید به دلیل میزان وابستگی به قطعات خارجی است. همچنین از جمله عوامل تاثیرگذار بر مسائل داخلی، می‌توان به سرمایه گذاری خارجی و عدم مدیریت منابع، کاهش ارزش پول ملی در مقابل ارزهای بین المللی که ناشی از کاهش درآمدهای نفتی کشور است. همچنین در ادامه می توان پاسخگو نبودن سیستم بانکی برای تامین ارز، تسهیلات گران بانکی، افزایش هزینه های مالی که منجر به افزایش بهای تمام شده محصول می شود، تغییر مقررات و قوانین گمرکی و افزایش تعرفه های واردات مواد اولیه مورد نیاز و بلا تکلیفی دولت و خودروسازان در قیمت گذاری و وصول نشدن مطالبات اشاره داشت.
شاید به همه جوانب مسائل پرداخته نشده باشد اما بیشتر مشکلاتی که امروز این صنعت با آن روبه‌رو است ناشی از مسائل درون سازمانی یا مسائل داخلی خودروسازان است که بر اساس آن می توان به عواملی همچون عدم التزام به رعایت استانداردها و معیارهای کیفی در ساخت خودرو و قطعات، عدم دستیابی به کیفیت مطلوب مشتری و بی‌علاقه شدن آن‌ها به استفاده از محصول داخلی و استفاده از روی اجبار، عدم سرمایه‌گذاری مناسب در داخلی‌سازی قطعات اصلی مورد نیاز و کاهش وابستگی ارزی قطعات خارجی و متاثر شدن شدید از نوسانات ارز، عدم استفاده بهینه از منابع مالی در دسترس، نبود وحدت رویه و تصمیمات و نتیجتا عدم حمایت همه جانبه مدیران از تصمیمات اتخاذ شده و عدم توجه و اعتقاد به دانش فنی و توان مهندسی داخل کشور اشاره کرد.
اگر با دقت به مسائل فوق توجه کنیم موضوع افزایش قیمت ارز در کنار معایبی که به همراه دارد، اکنون به گفته دست اندرکاران این صنعت تاثیرات مثبتی را نیز در بخش تولید و رقابتی شدن قیمت محصولات در عرصه خارجی و صادرات داشته است. همچنین در موضوع مقررات و تعرفه‌های گمرکی سیاست تغییر قوانین خصوصا در موضوع واردات خودرو به نوعی به نفع خودروسازی نیز بوده است. شاید مهمترین موضوعی که به مشکلات درون سازمانی (به‌ویژه پایین بودن کیفیت و عدم تنوع تولید در این صنعت) در صنایع خودروسازی منجر شده است. عدم توجه به موضوع فنآوری در صنعت خودروسازی و به طبع آن قطعه سازی است. فنآوری فرایندی است برای به کارگیری هوشمندانه نتایج علمی و پژوهشی به منظور پاسخگویی به نیازهای فردی و اجتماعی با تولید محصولات و خدماتی که قابل رقابت در بازار باشند.
یادداشت از: مهدی صادقی، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور
درحالیکه شنیده شده بود سامانه یکپارچه خودرو به طور کامل حذف شده و عرضه خودرو به صورت مستقیم توسط خودروساز صورت می گیرد، اکنون زمزمه هایی از دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو شنیده می شود. ظاهرا دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو در شرایطی برگزار می شود که ایران خودرو و سایپا از تعهدات خود عقب هستند و این دو شرکت غایبین اصلی این دور سامانه خواهند بود.
گروه خودروسازی سایپا و گروه مپنا با هدف استفاده از فناوری‌های نوین و برقی‌سازی خودروهای سواری و تجاری گروه سایپا، تفاهم‌نامه تولید و تامین سلول و باتری پک خودروهای برقی را امضاء کردند.
یکی از واحدهای فناور سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با ساخت سنسور اکسیژن یکی از چالش‌های خودروسازان داخلی را رفع کرد.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: با بلاتکلیفی موجود در تامین نقدینگی زنجیره خودروسازی و قطعه سازان، به نظر می‌رسد افزایش تیراژ ۳۰ درصدی مد نظر خودروسازان تا پایان سال محقق نخواهد شد.
یک کارشناس صنعت خودرو نسبت به بروز بحران در صنعت خودرو و قطعه‌سازی هشدار داد و تاکید کرد که ما ممکن است در آینده نزدیک، دچار توقف خطوط تولید شویم.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور گفت: استراتژی و برنامه مشخصی برای تولید خودروهای برقی سواری و تجاری در کشور وجود ندارد، در حالی که گام نخست برای تحقق این مهم در کشور است.
اندیشکده امیرکبیر در تحلیلی اعلام کرد: قیمت فروش عمده خودروهای سایپا و ایران خودرو نظیر کوییک و پژو پارس ارزان‌تر از ارزان‌ترین خودروهای خارجی است، البته این به معنای سوء مدیریت و اهمال کاری در ایران خودرو و سایپا نیست.
بر اساس آمار و ارقامی که رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه در سال گذشته اعلام کرد، در ایران سالیانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان انرژی در بخش‌هایی نظیر برق، بنزین، گازوئیل و…، از سوی دولت به مردم داده می‌شود. که رقم بسیار هنگفتی است.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: اکنون رقبای ایران در بازار قطعات روسیه، ترکیه و چین هستند؛ اما مزیت نزدیکی مسیر، ایران را در اولویت قرار داده و حل مشکل تبادلات بانکی، مسیر فعالیت را هموار‌تر کرده است.
در شرایطی که خودروسازان جهان نزدیک به دهه است که در حال تحقیق و توسعه خودروهای برقی هستند و کشوری مانند چین نیز در این میان تبدیل به پیشتاز این عرصه شده است اما خودروسازان ایرانی با محصولاتی نظیر خودرو ریرا برقی و خودرو تارا برقی تازه در ابتدای این مسیر قرار دارند. توسعه خودروهای برقی نیازمند یک حمایت همه جانبه از سوی نهادهای مختلف از شهرداری‌ها تا سیستم بانک‌داری و نهادهای دولتی است.
در مرداد سال ۱۴۰۲ شاخص فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳۰.۵درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۴۱.۸درصدی داشته است.
بیش از یک دهه است که صنعت خودروسازی با قیمت گذاری دستوری برای خودروهای تولیدی بخش دولتی دست و پنچه نرم می کند و به تازگی این موضوع به خودروهای تولیدی بخش خصوصی نیز سرایت پیدا کرده است. تصدی گری دولت تنها در بخش قیمت گذاری نبوده و اکنون نحوه فروش را هم به خودروساز دیکته می کند. بدین ترتیب عملا خودروساز هیچ اختیاری از خود در زمینه قیمت گذاری و تعیین شرایط فروش نداشته و تمام دستورها از سوی دولت دیکته می شود. همین سیاست های غیرکارشناسی و غلط دولت در این سالها ضربه سنگینی به قطعه سازان و خودروسازان زده و اکنون در شرایط بسیار بحرانی به سر می برند.
عضو هیات مدیره انجمن همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: بن‌بست قیمت‌گذاری دستوری همراه با زیان انباشته ایران‌خودرو و سایپا، خودروسازی و قطعه سازی را را به بحران نزدیک کرده است.
عضو انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور با اشاره به رقابت سرسخت ایران و چین در بازار قطعه و خودرو روسیه اظهار داشت: با توجه به قیمت تمام شده بالا قطعات خودرو در ایران قاعدتا قطعه سازان چینی سهم بیشتری در بازار روسیه خواهند داشت. مگر اینکه دولت شرایط را برای افزایش توان رقابتی صنعتگران کشور در روسیه فراهم کند.
رییس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: در صورتی که دو موضوع اساسی قیمت‌گذاری دستوری و مدیریت دولتی از سر صنعت خودروسازی برداشته شود، این صنعت حال و روز بهتری خواهد داشت. این در حالی است که در شرایط فعلی همگان بر طبل واردات می‌کوبند و تامین ارز مورد نیاز این صنعت، خود چالش و سوالی اساسی است.
با وجود پتانسیل بسیار بالای صنعت قطعه سازی و خودروسازی در ایران، این صنعت به دلیل سیاست های غلط دولت های پیشین و فعلی عقب مانده است. اما این عقب ماندگی نباید باعث شود که ما به این صنعت پشت کنیم و کمر به نابودی آن ببندیم. چراکه داشتن صنعت خودروسازی که خود یکی از صنایع پیشران است، آرزوی بسیاری از کشورهای دنیاست و کشورهای همسایه است.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور، در نامه‌ای خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن تشریح اساسی‌ترین مشکلات و چالش‌های بحران زا در صنعت قطعه سازی کشور، خواستار جلسه‌ای حضوری با وزیر صنعت جهت تبیین این شرایط شده است.
امروز دارا بودن واحدهای تحقیق و توسعه برای شرکتهای خودروسازی و قطعه‌سازی از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا این واحد‌ها در زمینه توسعه محصول می‌توانند بسیار مثرثمر باشند و قطعه‌سازان را با تکنولوژی‌های روز مجهز سازند.
بررسی صورت‌های مالی تلفیقی ایران‌خودرو و سایپا از سال ۹۷ به این سو نشان می دهد که هزینه تمام شده تولیدات این شرکت ها بیش از مبلغ حاصل شده از فروش محصولاتشان بوده است.
رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی گفت: با توجه به عدم تدوین شیوه‌نامه تامین قطعات خودروهای وارداتی، واردات خودرو و قطعه خواهیم داشت.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودروی کشور گفت: به‌منظور رشد کلان اقتصادی در کشور و دستیابی به مواهب توسعه، ناگزیر از رشد فناوری و دانش فنی تولید هستیم.
رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور گفت: با پایان یافتن سناریوی قرعه‌کشی خودرو از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، تغییرات گسترده‌ای انجام شد که مهمترین آن حذف قرعه‌کشی و ایجاد سامانه یکپارچه برای تخصیص نوبت حتی به متقاضیان واقعی خودرو بود. اختلاف قیمت خودرو در بازار و کارخانه رو به کاهش است و تداوم می‌یابد.
